درمان بی خوابی به روش سنتی در جوامع امروزی انسان‌ها با مشکلات روحی متعددی درگیر هستند به خصوص افسردگی، اضطراب و کم‌خوابی. هر یک از این مشکلات روحی و روانی می‌توانند هزینه‌های هنگفتی بر سیستم سلامت و حتی اقتصاد جوامع وارد کند. مثلا برآورد می‌شود که حدود 9 الی 15 درصد جمعیت جهان دچار مشکل مزمن کم‌خوابی یا بی‌خوابی هستند که می‌تواند بر فعالیت‌های روزانه آنها تاثیر جدی بگذارد. این مشکلات روحی در بلند مدت حتی می‌توانند بر عملکرد سیستم عصبی و قلبی-عروقی افراد نیز اثری سوء بگذارد.

اختلالات بی خوابی معمولا در اثر ناهنجاری در مسیرهای فیزیولوژیک مختلف ایجاد می‌شود مثلا اختلال در عملکرد گیرنده‌های گابا، سطح کورتیزول در خون، عوامل سیتوکینز، ریتم یا ساعت بدن (ترشح ملاتونین، گیرنده‌های آدنوزین) و آمینواسیدهای محرک مانند گلوتامات و آسپارتات. همچنین استرس ناشی از تغییر عادات، آپنه خواب و مصرف برخی داروها مثل داروهای ضدافسردگی، فشار خون، آلرژی و کورتیکوستروئیدها نیز می‌تواند باعث کم‌خوابی یا بی‌خوابی شود.

داروهای جدید که برای رفع مشکلات خواب تجویز می‌شوند عمدتا اثراتی موقت و کوتاه مدت داشته و لذا لازم است بطور مکرر مصرف شوند. ازینرو مصرف طولانی مدت این داروها می‌تواند همراه با عوارض جانبی ناخواسته دیگری باشد مانند سردرد، درد عضلات، یبوست، خشکی دهان، خستگی روزانه، اختلال در تمرکز، سرگیجه و غیره. خوشبختانه توصیه‌هایی فراوانی در مورد تغییر سبک زندگی و برخی دستورالعمل‌های طب سنتی وجود دارند که راهکارهای بی‌خطرتر و بلندمدت‌تری برای رفع مشکلات خواب در اختیار می‌گذارند.

درمان کم‌خوابی در طب سنتی

در طب سنتی چینی ضعف در انرژی کلیه به عنوان عامل بی‌خوابی تلقی می‌شود. در حالی که در طب سنتی هندی عدم تعادل در واتا (Vata) عامل بی‌خوابی درنظر گرفته می‌شود. واتا عامل برقراری تعادل در عملکرد تنفس و قلب است. در طب سنتی ایرانی اما اثراتی که تغییر و تحولات می‌تواند بر مزاج افراد ایجاد کند یا به عبارتی اختلال در مزاج عامل کم‌خوابی محسوب می‌شود.

نسخه‌های داروی طب سنتی برای درمان کم‌خوابی عمدتا شامل گیاهان دارویی مختلف است. البته باید به این نکته توجه داشت که اگرچه این گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی به علت طبیعی بودن بطور کلی بی‌خطر محسوب می‌شوند اما مصرف آنها در افراد مختلف بهتر است زیر نظر پزشک انجام شود.